De Russische invasie van Oekraïne vorig jaar was het begin van het grootste conflict in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Daarbij hebben twee moderne legers op ongekende schaal nieuw wapentuig ingezet. De meest opvallende ontwikkeling is waarschijnlijk het wijdverspreide gebruik van drones.

Beide kampen hebben voor uiteenlopende operaties drones van alle soorten en maten ingezet, zowel militaire als commerciële modellen. Veel drones voeren verkenningsvluchten uit en leveren zo cruciale informatie aan de troepen op de grond of stellen de coördinaten vast voor artillerie-aanvallen.

Andere drones zijn uitgerust met wapens, uiteenlopend van kleine munitie van granaat- en mortierformaat, tot raketten voor aanvallen op voertuigen en gebouwen.

Bijna elke Oekraïense eenheid gebruikt op ene of andere manier tactische drones, maar het Russische leger heeft zich ook voorbereid op een slagveld vol drones. Vanaf de frontlijn tot het achterland worden de Russische troepen getraind om drones te gebruiken en vijandige drones neer te schieten.

Training om vijandelijke drones te onderscheppen

Russische troepen gebruiken een Orlan 10-drone tijdens een oefening in juni 2018. Foto: Andrey Rusov/Russian Defense Ministry via Mil.ru.

Russische troepen zijn al langere tijd bezig met drones, die officieel onbemande luchtsystemen of -voertuigen worden genoemd (UAV's). Rusland heeft drones eerder gebruikt in Syrië en vanaf 2015 ook in het oosten van Oekraïne.

De Russische generaal Valery Gerasimov zei in 2017 dat het tegenwoordig "ondenkbaar is te vechten zonder drones" en dat ze door iedereen gebruikt worden.

Rusland heeft zijn trainingen voor het onderscheppen van vijandelijke drones fors geïntensiveerd. De dreiging wordt nu zo serieus genomen, dat vrijwel alle Russische troepen onafhankelijk van hun specialiteit instructies krijgen over hoe ze drones kunnen spotten en wat ze vervolgens moeten doen.

"Verdedigingstrainingen tegen drones zijn er nu overal in het leger. Iedereen in een Russisch uniform, of het nu een soldaat, kok of arts is, moet weten hoe om te gaan met kleine drones", zei militair expert Samuel Bendett van onderzoeksorganisatie CNA afgelopen februari in een podcast.

"Soldaten worden getraind hoe ze een kleine quadcopters moeten neerschieten. Dat zijn kleine onbemande luchtvoertuigen die kunnen penetreren in de Russische linies", aldus Bendett.

Oekraïense soldaat met een drone in de buitenwijken van Bachmoet in december 2022. Foto: Sameer Al-Doumy/Getty Images.

Elektronisch oorlogstuig is alom aanwezig Oekraïne. Aan het begin van de oorlog kwamen Russische elektronische voertuigen veelvuldig met elkaar in botsing. De prestaties van Rusland zijn echter een stuk beter geworden en lijken effect te hebben op de inzet van wapens door Oekraïne.

Uit onlangs gelekte documenten van het Amerikaanse ministerie van Defensie blijkt dat Russische troepen gps-signalen verstoren om zich te verdedigen tegen door de VS geleverde slimme bommen, waardoor die niet afgaan of hun doel missen.

Drones voor de aanval én verdediging

No Drone Zone" vlakbij het Kremlin in Moskou. Foto: NATALIA KOLESNIKOVA/AFP via Getty Images

Het Russische leger heeft drones gebruikt voor surveillance, om Oekraïense troepen aan te vallen en voor aanvallen op burgerdoelen. Vooral de energie-infrastructuur van Oekraïne heeft zwaar te lijden gehad.

In de afgelopen maanden hebben Russische troepen volop gebruik gemaakt van de in Iran gemaakte Shahed-136 drones om kritische infrastructuur en stadscentra in Oekraïne aan te vallen.

Het Oekraïense leger heeft zich gedurende de oorlog steeds beter weten te verdedigen tegen drones, mede door militaire hulp uit het westen. Het meest recente Amerikaanse hulppakket bestond onder meer uit 30 mm-kanonwagens om drones neer te schieten en uit mobiele lasergestuurde anti-droneraketsystemen.

Ondanks alle tegenmaatregelen om Russische drones uit de lucht te halen, staat Oekraïne nog steeds voor grote uitdagingen. Russische drones, en dan met name die van Iraanse makelij, worden in groten getale gebruikt en zijn veel goedkoper dan de geavanceerde luchtverdedigingswapens die Oekraïne krijgt.

De gelekte documenten van de Amerikaanse inlichtingendiensten die in februari zijn opgesteld, laten zien dat de Oekraïense voorraden van die raketten snel opraken.

Westerse landen hebben Kyiv voorzien van meer raketten, maar de voortdurende aanvallen van Rusland betekenen dat het Oekraïense leger in toenemende mate voor moeilijke keuzes staat: proberen drones te vernietigen of verdedigingswapens bewaren voor Russische raketten en toestellen die meer schade kunnen veroorzaken.

LEES OOK: Westen houdt rekening met extreme reactie Poetin bij tegenoffensief van Oekraïne